Sterydy anaboliczne nie cieszą się dobrą opinią. To testosteron oraz pochodne, które w określonych przypadkach i pod ścisłą kontrolą lekarza mogą pomóc w leczeniu pewnych schorzeń. Sterydy są jednak nielegalnie stosowane przez sportowców i bywalców siłowni, którzy chcą osiągnąć oszałamiające wyniki w krótkim czasie. Dzięki sterydom mięśnie rosną w błyskawicznym tempie, ale można to przypłacić zdrowiem. Czym są sterydy i jakie mogą być konsekwencje ich nadużywania? Próbujemy przybliżyć ten temat.
Co to są sterydy anaboliczne?
Sterydy anaboliczne są substancjami wytworzonymi sztucznie, pochodnymi męskiego hormonu płciowego, jakim jest testosteron. Naturalny, wyodrębniony testosteron poddany odpowiednim modyfikacjom tworzy dziesiątki chemicznych kombinacji, nadając im odpowiednie cechy.
Sterydy powodują nie tylko wzmożony metabolizm, skutkujący wzrostem tkanek organizmu, czyli masy mięśniowej, efektem ich przyjmowania jest również przyspieszenie syntezy białkowej, zwiększenie produkcji czerwonych krwinek i zwiększenie apetytu. Wszystko to przekłada się bezpośrednio na funkcjonowanie organizmu, a konsekwencje mogą być długoterminowe lub nawet odczuwalne do końca życia. Gwałtowne przerwanie przyjmowania sterydów też może być szokiem dla organizmu.
Sterydy, których poprawna nazwa brzmi – sterydy anaboliczno-androgenne, są przyjmowane doustnie (obciążenie dla wątroby) lub w formie zastrzyku wprowadzanego bezpośrednio do mięśni. Sterydy mogą też być nakładane na skórę w postaci kremów lub żeli. Sterydy można też przyjmować wziewnie jako aerozole.
Jak działają sterydy anaboliczne
Sterydy rozkładają się w organizmie na mniejsze cząsteczki. Te z kolei, wiążą się w komórkach z receptorami androgenowymi, które w normalnej sytuacji wyłapują naturalny testosteron w organizmie. Receptor wiążąc się z cząsteczką substancji aktywnej uruchamia kaskadę przemian prowadzących do zwiększonej syntezy białka – budulca mięśniowego, ale i nie tylko. Jeśli nadmiarowy testosteron jest dostarczany z zewnątrz, następuje gwałtowny przyrost tkanki – jest to dodatkowo indukowane przez trening siłowy.
Sterydy anaboliczne przyspieszają proces namnażania i wzrostu komórek. Dotyczy to szczególnie mięśni szkieletowych. Wraz ze wzrostem mięśni pojawia się wzrost siły, ogólnej sprawności i wydolności organizmu. Ciało staje się szybkie i silne (szczególnie jeśli trening ukierunkowany jest na poprawę tych właśnie cech układu mięśniowego)
Te właściwości sterydów sprawiają, że sięgają po nie sportowcy, osoby uprawiające zawodowo i amatorsko sporty siłowe: podnoszenie ciężarów, kulturystyka, boks. To tylko niektóre dyscypliny obciążone “grzechem” dopingu, wiele innych dyscyplin zmaga się z tym problemem, ale o tym później. Sterydy nie tylko zwiększają możliwości ludzkich mięśni, ale sprawiają, że organizm zbliża się do granic swoich biologicznych możliwości.
Gdzie są stosowane sterydy
Leki sterydowe są powszechnie stosowane w medycynie. Ich właściwości przeciwzapalne, przeciwalergiczne i wspierające układ immunologiczny są wykorzystywane w terapiach dermatologicznych, antyalergicznych i hormonalnych.
Naturalne sterydy u człowieka
Sterydy są również produkowane w sposób naturalny przez nasz organizm, jednak nie zawsze i nie w stałych ilościach. Stąd potrzeba wspomagania naszego organizmu w sytuacjach chorobowych lub niedoborów sterydów. Sterydy produkowane są w nadnerczach (kortykosteroidy) oraz w męskich i żeńskich gruczołach płciowych (estrogen, testosteron). W zależności od potrzeby, organizm dostarcza odpowiednie ilości hormonów do właściwego funkcjonowania. Zwykle, więcej naturalnych steroidów jest produkowanych rano oraz wieczorem. W nocy ta aktywność jest mniejsza.
Leczenie sterydami
Sterydy stosowane jako leki, mają bardzo szerokie zastosowanie. Medycyna wykorzystuje je w leczeniu chorób autoimmunologicznych. To schorzenia, w których organizm atakuje własne komórki i często dochodzi do zapalenia. Najczęściej są to choroby tkanki łącznej np. zapalenia stawów, ale również choroby tarczycy, nadnerczy, choroby neurologiczne i skóry. Stany zapalne można szybko zmniejszyć właśnie sterydami, a następnie rozpocząć właściwą kurację.
Z lekami na bazie sterydów mają też do czynienia alergicy. Na niepożądane reakcje alergiczne skóry stosowane są maści sterydowe. Leki wykorzystujące steroidy są również zalecane w sytuacji duszności, aerozole wziewne mają właściwości rozkurczające i pomagają astmatykom w oddychaniu. Sterydy najczęściej są przyjmowane doraźnie, a leczenie musi być prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarza, który określa bezpieczne dawki. Nie są to jednak sterydy powodujące przyrost masy mięśniowoej – spełniają jednak definicje leku sterydowego.
Sterydy odpowiednio dawkowane wspomagają również leczenie osteoporozy, czyli choroby układu szkieletowego, polegającej na osłabionej wytrzymałości kości. Hormony ludzkie – estrogen i testosteron, znacząco przyczyniają się do hamowania rozpadu kości. Gdy zaczyna ich brakować, to kości słabną i są bardziej podatne na złamania. Leki sterydowe o właściwościach anabolicznych bywają też używane w terapiach wirusa HIV, pomagają odbudować zanikającą tkankę mięśniową.
Kuracje sterydowe są również stosowane u osób, u których zachodzi opóźnione dojrzewanie płciowe. Lekami sterydowymi posługuje się również transplantologia, zmniejszają one ryzyko odrzucenia przeszczepionych organów.
Sterydy w sporcie
Sportowcy podlegają stałej presji osiągania coraz lepszych wyników. Co zrobić, kiedy możliwości naturalnej stymulacji wzrostu organizmu wyczerpują się? Pojawia się pokusa sięgnięcia po nielegalne substancje steroidowe – sterydy anaboliczne. Najczęściej sięgają po nie mężczyźni, chcący zbudować imponującą sylwetkę, ale sterydów używają również kobiety.
Na internetowych forach dyskusyjnych dla osób budujących mięśnie, pojawiają się opinie, że żadne suplementy białkowe i diety nie pozwolą zbudować sylwetki takiej, jaką mają najważniejsze nazwiska w świecie kulturystyki. Najczęściej spotykane są opinie, że tylko tzw. “koksowanie” jest w stanie dać szybki i długotrwały efekt.
Organizacje sportowe zakazują używania sterydów anabolicznych, przeprowadzane są również testy na obecność anabolików w czasie zawodów o różnej randze.
Błędem byłoby myśleć, że tylko zawodnicy sportów siłowych stosują sterydy anaboliczne. Na liście najbardziej znanych sportowców używających sterydów są amerykańscy bejsboliści, kolarze jak Lance Armstrong (przypłacił stosowanie dopingu utratą 7 zwycięstw Tour De France), legendarny sprinter Ben Johnson, mistrzyni świata w lekkoatletyce Marion Jones i oczywiście były gubernator Kalifornii i kulturysta – Arnold Schwarzenegger
Polskie prawo a sterydy
W Polsce można posiadać sterydy anaboliczne na własny użytek. Jednak wszelka działalność związana z importem i dystrybucją jest nielegalna. W świetle przepisów prawa, sterydy anaboliczne są produktami leczniczymi i Ustawa Prawo farmakologiczne przewiduje za nielegalny nimi obrót kary grzywny, a nawet pozbawienia wolności do 2 lat.
Sterydy anaboliczne – skutki uboczne
Presja na zwiększenie masy ciała i wydajności w sporcie zawodowym jest ogromna. Zawodnicy mimo ryzyka wykrycia dopingu i złamania kariery, próbują jednak podnieść biologiczne możliwości swojego organizmu, by pokonać konkurentów.
Międzynarodowe organizacje sportów zawodowych przeprowadzają regularne testy w czasie zawodów i co jakiś czas zawodnicy stosujący nielegalny doping są dyskwalifikowani na wiele sezonów. W kulturystyce amatorskiej również pojawia się pokusa zastosowania sterydów. Jednak często odbywa się to bez fachowej kontroli, na podstawie informacji zdobytych w internecie lub od znajomych. Stosowanie sterydów ma poważne skutki uboczne i mogą one być nieodwracalne. Ceną jest zdrowie fizyczne i psychiczne.
Skutki fizyczne i psychiczne
Listę skutków ubocznych stosowania sterydów można podzielić na dwie części – skutki fizyczne i psychiczne.
Do fizycznych skutków stosowania “anabolików” można zaliczyć choroby układu hormonalnego, przejawiające się spowolnieniem wydzielania naturalnego hormonu testosteronu. Spowolnienie jest spowodowane wprowadzeniem do organizmu dodatkowych dawek. Dlatego stopniowo gruczoły produkujące naturalny testosteron, czyli jądra ograniczają swoją pracę. To może prowadzić do impotencji i problemów w życiu seksualnym.
Sterydy anaboliczne powodują również rozstrojenie gospodarki wodnej organizmu. Efektem jest zatrzymanie wody i sodu w naczyniach i tkankach, a to prowadzi z kolei do obrzęków.
Zaburzenia układu krwionośnego
Anaboliki wywołują również choroby układu krwionośnego, takie jak: zmniejszenie krzepliwości krwi, nadciśnienie tętnicze, które może wywoływać bóle głowy i zaburzenia widzenia. W najgorszym przypadku może to doprowadzić do udaru mózgu.
Do skutków przyjmowania sterydów anabolicznych zalicza się również kołatanie mięśnia sercowego, które może prowadzić w skrajnej sytuacji do zawału mięśnia sercowego. Chorobami wywołanymi przez sterydy mogą być również żółtaczka, choroby wątroby, niewydolność nerek i nowotwory. Wśród tych ostatnich, należy zwrócić szczególną uwagę na niebezpieczeństwo wystąpienia raka prostaty, wskutek rozrostu gruczołu krokowego.
W czasie zażywania sterydów mogą też wystąpić wymioty, biegunka, zwiększone ryzyko urazów wiązadeł i ścięgien, które nie rozrastają się równie szybko, jak mięśnie. Inne objawy to: bóle głowy, bóle stawów i skurcze mięśni, spowodowane nienaturalnym wzrostem tkanki. W niektórych wypadkach, nadużywanie sterydów anabolicznych może prowadzić do zaburzeń snu i ciężkiego trądziku.
Zmiany cech płciowych i inne objawy stosowania sterydów anabolicznych
Sterydy anaboliczne z jednej strony rozbudowują mięśnie, ale z drugiej strony powodują zmiany fizyczne, które dla mężczyzn mają niebagatelne znaczenie. Osoby stosujące steroidy anaboliczne liczą się z ich działaniem androgenicznym. Pojawia się twardsze i bujniejsze owłosienie, zmienia się barwa głosu, który staje się niższy. Ale sterydy mają też potwierdzony wpływ na funkcjonowanie narządów płciowych oraz gruczołów. U mężczyzn mogą mieć wpływ na wielkość jąder, które w czasie przyjmowania sztucznego testosteronu, wycofują się ze swojej naturalnej funkcji, czyli produkcji plemników i kurczą się. Zmniejsza się jednocześnie popęd seksualny.
Sterydy anaboliczno-androgeniczne mogą prowadzić również do ginekomastii, czyli powstawania w ciele mężczyzny kobiecych piersi. Dzieje się tak dlatego, że w czasie cyklu sterydowego wytwarzany jest estrogen – czyli hormon żeński.
To działa również w drugą stronę. Kobietom przyjmującym sterydy anaboliczne obniża się głos i pojawia się “męski” zarost. Badacze wskazywali również na większe zagrożenie wadami płodowymi u przyszłego potomstwa oraz zwiększenie ryzyka wystąpienia osteoporozy. Ponadto, mogą się pojawić zmiany dystrybucji tłuszczu i kurczenie się szyjki macicy oraz zaburzenia miesiączkowania. Okazuje się, że wiele zmian wywołanych sterydami u kobiet jest nieodwracalnych.
Do historii przeszły dokonania zawodniczek byłej NRD, które od lat 70. przymusowo przyjmowały niedozwolone sterydy i sylwetkami nie odbiegały od mężczyzn. Ten “systemowy” doping, powodowany celami politycznymi, miał swoje tragiczne konsekwencje, które odbiły się na zdrowiu blisko 10 tysięcy osób.
Sterydy anaboliczne a psychika
Oprócz typowo fizycznych konsekwencji, sterydy anaboliczne mogą również oddziaływać na zmianę osobowości i psychikę. Powodują np. skrajną drażliwość i agresję tzw. “wściekłość roidów”. U niektórych osób stosujących sterydy pojawia się paranoiczna zazdrość, a badane przypadki wskazywały również na występowanie urojeń. Zanotowano również przypadki o charakterze psychotycznym, odznaczającym się impulsywnymi zachowaniami. Napady agresji i następujące po nich momenty złego samopoczucia i osłabienia to jeden z efektów stosowania tzw. “anabolików”.(w skrajnych przypadkach)
Sterydy przyjmowane długo i w dużych dawkach mogą mieć różny wpływ na organizm i psychikę. Do działań niepożądanych związanych z ich przyjmowaniem należy także zaliczyć zaburzenia osądów i manie, ale także wahania nastroju. Jest jeszcze jeden długofalowy efekt nadużywania sterydów anabolicznych – mogą prowadzić do uzależnienia psychicznego.
Najpopularniejsze rodzaje sterydów anabolicznych
Obecnie na rynku można znaleźć ponad 30 rodzajów sterydów anabolicznych. Najważniejsza różnica polega na metodzie ich przyjmowania. Sterydy można pod tym względem podzielić na trzy grupy:
- sterydy przyjmowane doustnie
- sterydy wstrzykiwane domięśniowo
- sterydy aplikowane w formie kremów i żelów
Warto wymienić kilka najpopularniejszych anabolików, aby poznać nazwy i charakterystykę.
Niemal klasycznym sterydem anabolicznym jest Dianabol – drastycznie wpływa przyrost masy mięśniowej i wzmacnia mięśnie do granic ludzkiej wytrzymałości. Ma jednak poważne skutki uboczne, by wymienić znaczne obciążenie wątroby, kłopoty z płodnością, bezsenność i kłopoty z sercem. Niezmiennie jednak popularny wśród kulturystów amatorów, liczących na szybki efekt.
Innym tego typu preparatem jest testosteron – dostępnych jest kilkanaście estrów charakteryzujących różną farmakokinetyką.
Innym często spotykanym sterydem anabolicznym jest Winstrol. Może być wstrzykiwany i przyjmowany doustnie, a jego działaniem jest zwiększenie czystej masy mięśniowej, okupione osłabieniem stawów, trądzikiem, obciążeniem wątroby i zanikiem jąder.
Wkrótce na stronie będzie można znaleźć profile/opisy kilkudziesięciu środków anabolicznych….
Sterydy anaboliczne – podsumowanie
Jak pokazuje doświadczenie placówek medycznych, zajmujących się działaniem i skutkami zażywania sterydów anabolicznych na całym świecie, ich wpływ na zdrowie jest trudny do natychmiastowego oszacowania. Poza przypadkami, kiedy nadużywanie sterydów w ciągu kilku miesięcy potrafi zniszczyć organizm, konsekwencje przyjmowania anabolików mogą być widoczne nawet po kilkunastu latach od stosowania. Badania przeprowadzane na zwierzętach potwierdziły większą śmiertelność wśród osobników, którym podawano sztuczne hormony.
Środowisko medyczne przyjmuje, że dane o przypadkach poważnie zagrażających życiu są znacznie zaniżone i trudno o wiarygodne dane, ze względu na istnienie swego rodzaju “podziemia” dopingowego. Sportowcy ukrywają fakt stosowania anabolików. Wiemy o nich dopiero po testach prowadzonych przez komisje antydopingowe, i kiedy wybuchają skandale łamiące kariery sportowe. O wiarygodne dane w środowisku zwykłych bywalców siłowni jeszcze trudniej.
Zobacz najnowsze badania
- MASTERON EN 200 – Domestic lab
- DROSTANOLONE ENANTHATE – Nassa labs
- HGH – Biolab
- CLENBUTEROL – Bayer
- OVIGIL 5000 – Shree
- CYPIONAX 250 – Domestic lab
- MK677 – Medical pharma
- TRESTOLAN MENT – Syntholan technologies
Literatura:
- https://prawo-porady.pl/artykuly,karalnosc-zakupu-i-posiadania-sterydow-anabolicznych,640.html
- https://sportsbrowser.net/athletes-who-used-steroids/
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Doping_w_Niemieckiej_Republice_Demokratycznej
- https://nida.nih.gov/publications/research-reports/steroids-other-appearance-performance-enhancing-drugs-apeds/what-are-side-effects-anabolic-steroid-misuse
