Konwersja DHT
Jak widać w omówieniu dotyczącym estrogenu, podczas rozważań na temat skutków fizjologicznych dowolnych sterydów musimy uwzględnić wszystkie aktywne metabolity a nie tylko związek wyjściowy. Dotyczy to nie tylko produktów estrogennych, lecz również metabolitów androgenów. Mając to na uwadze, istotne jest odnotowanie, że siła działania testosteronu zwiększa się istotnie w wielu tkankach reagujących na działanie androgenów, gdy następuje jego konwersja na dihydrotestosteron. Hormon, który jest szerzej znany pod trzyliterowym skrótem DHT, okazuje się być około trzech do czterech razy silniejszy niż testosteron. Jest to najsilniejszy steryd występujący naturalnie w ludzkim ciele i należy go omówić w celu zrozumienia pełnego zakresu działania testosteronu, jak również innych sterydów anabolicznych/androgenicznych przechodzących podobną konwersję. Testosteron jest konwertowany na dihydrotestosteron w momencie interakcji z enzymem 5-alfa-reduktazą. Mówiąc konkretnie, enzym ten usuwa podwójne wiązanie C4-5 testosteronu poprzez dodanie dwóch atomów wodoru do jego struktury (dlatego nazywa się go dihydrotestosteronem). Usunięcie tego wiązania jest istotne, ponieważ w tym przypadku wytwarza ono steryd, który ulega znacznie łatwiejszemu związaniu z receptorem androgenowym niż steryd macierzysty. 5- alfa-reduktaza jest obecny w dużych ilościach w tkankach prostaty, skóry, skóry głowy, wątroby i różnych miejscach ośrodkowego układu nerwowego i reprezentuje mechanizm stosowany przez ciało do zwiększenia siły działania testosteronu, szczególnie gdy wymagane jest silne działanie androgenowe. W tych częściach ciała faktyczna ilość testosteronu, która dotrze do receptora bez konwersji na dihydrotestosteron jest w istocie niewielka, przez co DHT jest znacznie bardziej aktywną formą androgenu. DHT i skutki uboczne androgenów W niektórych przypadkach lokalne wzmocnienie działania testosteronu może być niepożądane, ponieważ większa aktywność androgenna w niektórych tkankach może wywołać kilka niepożądanych skutków ubocznych. Przykładowo, trądzik jest często wywoływany działaniem dihydrotestosteronu w gruczołach łojowych, natomiast lokalne wytwarzanie dihydrotestosteronu w skórze głowy obwinia się zwykle za wywoływanie łysienia typu męskiego. Należy pamiętać, że wśród kulturystów panuje kompletnie nieprawdziwe przekonanie, jakoby dihydrotestosteron stanowił jedyną przyczynę tych skutków ubocznych. Wszystkie sterydy anaboliczne/androgeniczne wywierają działanie, zarówno anaboliczne jak i androgeniczne, za pośrednictwem tego samego komórkowego receptora androgenowego. Dihydrotestosteron nie różni się od innych sterydów, z wyjątkiem faktu, że jest silniejszym aktywatorem tego receptora i może zostać wytworzony lokalnie w niektórych tkankach wrażliwych na działanie androgenowe. Wszystkie sterydy mogą wywołać androgenowe skutki uboczne bezpośrednio związane z ich powinowactwem do tego receptora i DHT nie jest w tej kwestii wyjątkiem. Zalety DHT Mimo że dużo uwagi poświęca się negatywnym skutkom ubocznym dihydrotestosteronu androgenowego, należy pamiętać, że występuje również kilka dobrze znanych korzyści związanych z silną aktywnością androgenną spowodowaną przez ten hormon. Przykładowo, DHT odgrywa istotną rolę w organizacji i funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego. Wiele komórek nerwowych zawiera aktywne receptory androgenowe i uważa się, że dihydrotestosteron jest istotny dla tej części ciała. Badania pokazały, że DHT ma istotnie większy wpływ na te komórki w porównaniu z testosteronem. Mówiąc konkretniej, modele zwierzęce pokazały, że testosteron i DHT powodują większą proliferację receptorów androgenowych w komórkach nerwowych po trzech do siedmiu godzinach od podania, natomiast tylko DHT był w stanie utrzymać ten wzrost przez okres dwudziestu czterech godzin. Niektórzy spierają się, że różnica ta jest wynikiem tworzenia przez DHT stabilniejszego i trwalszego kompleksu z receptorem androgenowym, z kolei inni sugerują, że DHT i testosteron mogą inaczej oddziaływać na komórki nerwowe w taki sposób, że kompleks dihydrotestosteron-receptor i kompleks testosteron-receptor mogą aktywować transkrypcję innych genów docelowych. Silna interakcja pomiędzy ośrodkowym układem nerwowym i mięśniami szkieletowymi, zwanymi razem układem nerwowo-mięśniowym, ma kluczowe znaczenie dla sportowca. Wydaje się być niemal pewne, że zdolność ciała do przystosowania się do treningu i do aktywowania zakończeń nerwowych w tkance mięśniowej jest zależna od interakcji układu nerwowo-mięśniowego. Blokowanie wytwarzania DHT w trakcie cyklu testosteronu może niechcący zakłócić przyrost siły i masy mięśniowej. To wyjaśniałoby przyczynę częstych doniesień kulturystów o spadku siły działania sterydów w momencie dodania inhibitora 5-alfa-reduktazy (finasterydu) do cyklu testosteronu. Wielu kulturystów skarży się, że następuje znaczne spowolnienie przyrostu siły i nawet masy mięśniowej po dodaniu tego leku, co nie miałoby sensu, gdyby za wzrost odpowiedzialne były wyłącznie testosteron i aktywacja receptora androgenowego. Najwyraźniej chodzi o coś więcej i nie możemy patrzeć na dihydrotestosteron, jak na hormon uboczny.